Πώς το stress επηρεάζει την αίσθηση του πόνου;

Αντίδραση του οργανισμού στο άγχος και τον πόνο

Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε ορισμένα γεγονότα της ζωής. Το συμπαθητικό νευρικό μας σύστημα ελέγχει την αντίδραση μάχης ή φυγής, η οποία ενεργοποιείται από μια αντιληπτή απειλή, είτε ψυχική είτε σωματική. Μερικές φορές, αυτή η αντίδραση είναι χρήσιμη και φυσιολογική, άλλες φορές είναι επιβλαβής και μη φυσιολογική. Με αυτόν τον τρόπο, η αντίδραση του άγχους είναι παρόμοια με την αντίδραση του πόνου. Όταν ο πόνος είναι οξύς, μας βοηθά να αποφύγουμε τη βλάβη. Όταν είναι χρόνιος, παρέχει μια υπερβολική αντίδραση σε μια μη απειλητική κατάσταση.

Πολλοί από εμάς βιώνουμε άγχους από πράγματα που δεν απειλούν την άμεση επιβίωσή μας. Το χρόνιο άγχος, για παράδειγμα, συνδέεται συχνά με ψυχολογικό φόβο και όχι με σωματικές απειλές. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την επικείμενη ομιλία που πρέπει να δώσουμε στη δουλειά, μια  διαφωνία με τον/την σύζυγό μας ή μια ξαφνική απώλεια. Το γεγονός ή ο φόβος του γεγονότος ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό μας σύστημα και μας προετοιμάζει για δράση απελευθερώνοντας ορμόνες όπως η κορτιζόλη, ώστε να μπορέσουμε είτε να αντιμετωπίσουμε την απειλή είτε να διαφύγουμε από αυτήν. Όταν όμως το σύστημα μάχης ή φυγής παραμένει ενεργοποιημένο για παρατεταμένες περιόδους, γίνεται όλο και πιο ευαίσθητο στα στρεσογόνα γεγονότα και στο άγχος που συνδέεται με αυτά τα γεγονότα. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία του ανοσοποιητικού και του νευρικού συστήματος και να μας κάνει πιο ευαίσθητους στον πόνο.

Το χρόνιο άγχος μπορεί να:

• Αυξήσει τη φλεγμονή: Το άγχος μπορεί να προάγει φλεγμονώδεις αντιδράσεις, επιδεινώνοντας τις καταστάσεις πόνου.
• Μεταβάλλει τα όρια του πόνου: Η παρατεταμένη έκθεση σε ορμόνες του άγχους μπορεί να αλλάξει τον τρόπο επεξεργασίας των σημάτων πόνου από τον εγκέφαλο, μειώνοντας τα όρια πόνου και αυξάνοντας την ευαισθησία στον πόνο.
• Επιβραδύνει την επούλωση: Το άγχος μπορεί να επιβραδύνει τις φυσικές διαδικασίες επούλωσης του σώματος, παρατείνοντας την αποκατάσταση από τραυματισμό και συμβάλλοντας σε επίμονο πόνο.

 

Ψυχολογικές επιπτώσεις του άγχους και του πόνου

Οι ψυχολογικές διαστάσεις του άγχους παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στην αντίληψη του πόνου. Το άγχος μπορεί να μεγεθύνει τον πόνο μέσω γνωστικών και συναισθηματικών οδών, επηρεάζοντας την προσοχή του ατόμου στον πόνο, τις προσδοκίες του για τον πόνο και τις συναισθηματικές αντιδράσεις στον πόνο. Το άγχος και η κατάθλιψη, συνήθεις επιπτώσεις του χρόνιου άγχους, είναι γνωστό ότι αυξάνουν την ευαισθησία στον πόνο και μπορούν να συμβάλουν σε κύκλους χρόνιου πόνου.

 

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στη διαχείριση του πόνου που σχετίζεται με το άγχος

Οι φυσικοθεραπευτές μπορούν να αντιμετωπίσουν τόσο τις σωματικές όσο και τις ψυχολογικές συνιστώσες του πόνου που σχετίζεται με το άγχος. Χρησιμοποιώντας μια ποικιλία τεχνικών και παρεμβάσεων, οι φυσικοθεραπευτές μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διάσπαση του φαύλου κύκλου του άγχους και του πόνου.

 

Τρόποι διαχείρισης του πόνου που σχετίζεται με το άγχος

Η μείωση του άγχους και του σχετικού πόνου προϋποθέτει την κατανόηση των παραγόντων που μας προκαλούν το άγχος και την αλλαγή της συμπεριφοράς μας για να αποφύγουμε αυτούς τους παράγοντες άγχους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη βελτίωση της νοοτροπίας και των σχέσεών μας, ενισχύοντας τις υγιείς κοινωνικές σχέσεις και απομακρύνοντας τις τοξικές, και την ανάληψη ελέγχου της υγείας μας, βελτιώνοντας τις συνήθειες ύπνου, διατροφής και άσκησης. Οι ασκήσεις αναπνοής και οι πρακτικές διαλογισμού μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Η βαθιά αναπνοή ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα και επαναφέρει το σώμα και το μυαλό σε μια ήρεμη και χαλαρή κατάσταση, ενώ ο διαλογισμός μπορεί να σπάσει την προετοιμασία των μοτίβων που προκαλούν άγχος. Άλλοι τρόποι διαχείρισης με τη συμβολή της Φυσικοθεραπείας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Θεραπευτική άσκηση, για την ανακούφιση από το άγχος, τη βελτίωση της γενικότερης σωματικής υγείας αλλά και την απελευθέρωση ενδορφινών.
• Εκπαίδευση των ασθενών σχετικά με τη σχέση άγχους-πόνου ώστε να αναγνωρίζουν τους στρεσογόνους παράγοντες και να κατανοούν πώς αυτοί επιδρούν στον πόνο.
• Θεραπευτική μάλαξη, για τη μείωση της μυϊκής έντασης και την προώθηση της χαλάρωσης, προσφέροντας άμεση ανακούφιση από τον πόνο που επιδεινώνεται από το άγχος.
• Κινησιοθεραπεία
• Υδροθεραπεία
• Manual therapy (Ackermann method)
• Μυοπεριτονιακή απελευθέρωση (Ergon Technique)
• Βελονισμό (τεχνική της ξηρής βελόνας– dry needling)

 

Το άγχος δρα τόσο ως προπομπός όσο και ως συνεχιστής του πόνου, καθιστώντας αναγκαία μια καινοτόμο προσέγγιση στη διαχείριση του πόνου. Αντιμετωπίζοντας τα ψυχολογικά υπόβαθρα του πόνου παράλληλα με τις σωματικές εκδηλώσεις του, οι φυσικοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά τους ασθενείς.