Μαιευτική παράλυση και ο ρόλος της φυσικοθεραπείας

Η σοβαρότητα του τραυματισμού μπορεί να κυμαίνεται από ήπια, προσωρινή αδυναμία έως σοβαρή, μόνιμη νευρική βλάβη.

Η μαιευτική παράλυση μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε τρεις τύπους, ανάλογα με την ανατομική θέση

• ανώτερη παράλυση Erb, που είναι ο πιο συχνός τύπος και στην οποία προσβάλλονται τα νεύρα Α5, Α6 ή/και Α7
• κατώτερη παράλυση Klumpke, στην οποία προσβάλλονται τα νεύρα Α7 – Θ1
• καθολική παράλυση του βραχιονίου πλέγματος Erb – Klumpke

κα με βάση τον βαθμό της βλάβης σε:

• Νευραπραξία, όταν η απώλεια λειτουργίας είναι παροδική και αντιμετωπίζεται σε λίγες εβδομάδες
• Αξονότμηση, όταν δεν διακόπτεται η συνέχεια του νεύρου και η αντιμετώπιση μπορεί να διαρκέσει κάποιους μήνες
• Νευρότμηση, όταν διακόπτεται πλήρως η συνέχεια του νεύρου και αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση

 

Τι προκαλεί τη μαιευτική παράλυση;

Η μαιευτική παράλυση είναι πιο συχνή σε περιστατικά δύσκολων τοκετών. Οι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο τραυματισμού στο βραχιόνιο πλέγμα μπορεί να είναι:

• Δυστοκία του ώμου, δηλαδή όταν οι ώμοι του μωρού σφηνώνονται πίσω από το πυελικό οστό της μητέρας κατά τον τοκετό και το υπερβολικό τράβηγμα του κεφαλιού ή του λαιμού του μωρού για να βοηθηθεί ο απεγκλωβισμός των ώμων μπορεί να τραυματίσει το βραχιόνιο πλέγμα.
• Δύσκολος τοκετός, ειδικά όταν απαιτείται χρήση λαβίδας, λόγω της υπερβολικής δύναμης που ασκείται.
• Γέννηση σε οσφυϊκή θέση, καθώς η μη φυσιολογική τοποθέτηση μπορεί να ασκήσει πρόσθετη πίεση στους ώμους και τον αυχένα του μωρού.
• Καταστάσεις όπως ο διαβήτης κύησης και η παχυσαρκία στη μητέρα.

 

Τα συμπτώματα της μαιευτικής παράλυσης

Τα συμπτώματα της μαιευτικής παράλυσης μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της νευρικής βλάβης και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Αδυναμία ή παράλυση στο χέρι ή τον ώμο που έχει επηρεαστεί.
• Μειωμένη ή καθόλου αίσθηση στο προσβεβλημένο άκρο.
• Μη φυσιολογική θέση του χεριού, με τον αγκώνα τεντωμένο και τον καρπό λυγισμένο προς τα μέσα.
• Δυσκολία του μωρού να πιάσει αντικείμενα με το χέρι που έχει επηρεαστεί.

 

Πώς αντιμετωπίζεται η μαιευτική παράλυση;

Η θεραπευτική προσέγγιση για τη μαιευτική παράλυση εξαρτάται από τη σοβαρότητα της νευρικής βλάβης. Σε πολλές περιπτώσεις, η κατάσταση βελτιώνεται από μόνη της μέσα στους πρώτους μήνες ζωής του μωρού ενώ για λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις συνιστάται φυσικοθεραπεία για τη διευκόλυνση της κίνησης και την πρόληψη της δυσκαμψίας των αρθρώσεων.  Ωστόσο, για πιο σοβαρά περιστατικά, συνήθως απαιτείται χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση της λειτουργίας του άκρου που έχει επηρεαστεί.

 

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στην αντιμετώπιση της μαιευτικής παράλυσης

Ανεξάρτητα από το αν απαιτείται χειρουργική επέμβαση, η φυσικοθεραπεία και η εργοθεραπεία μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να ανακτήσει όσο το δυνατόν περισσότερη λειτουργικότητα στο χέρι και τον ώμο του. Η φυσικοθεραπεία είναι ένα από τα πιο κομβικά σημεία της διαδικασίας αντιμετώπισης για τα παιδιά με μαιευτική παράλυση καθώς η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αποκαταστήσουν την κινητικότητα, τη δύναμη και τη λειτουργία του πάσχοντος χεριού. Ένα πρόγραμμα Φυσικοθεραπείας για τη διαχείριση και αντιμετώπιση της μαιευτικής παράλυσης μπορεί να περιλαμβάνει:

• Μάλαξη (κλασσική και ειδική)
• Κινησιοθεραπεία (παθητική, ενεργητική, ειδικές μέθοδοι, PNF κ.α)
• Διατάσεις (παθητικές και ενεργητικές)
• Υδροθεραπεία – Υδροκινησιοθεραπεία
• Εργασιοθεραπεία
• Νάρθηκες (σταθεροί και λειτουργικοί)
• Ηλεκτροθεραπεία

Στόχοι της Φυσικοθεραπείας είναι να προλάβει την παραμόρφωση, να διατηρήσει την κινητικότητα και την καλή αιμάτωση, να προλάβει ή να αντιμετωπίσει τυχόν οιδήματα, να επανεκπαιδεύσει τους μύες και τον κινητικό έλεγχο, να διατηρήσει το μήκος των μαλακών ιστών, να προλάβει ή να ελαχιστοποιήσει την αποδιοργάνωση της κίνησης του άκρου, να αποτρέψει την «αμέλεια» του μέλους, να εκπαιδεύσει τους γονείς να εκτελούν τις ασκήσεις στο σπίτι και να παρέχει ψυχολογική στήριξη στον ασθενή. Ο φυσικοθεραπευτής έχει στόχο την ανάπτυξη της αυτόματης συνεργασίας όλων των στοιχείων για μια φυσιολογική κινητική δραστηριότητα σε όλες τις θέσεις που αυτά απαιτούνται (ύπτια, πρηνή, πλάγια τετραποδική, γονυπετή, όρθια). Αυτό δίνει στο παιδί μια φυσιολογική αισθητικοκινητική εμπειρία και αυξάνει τη χρήση του άκρου σε όλες τις δραστηριότητες. Τόσο η ανάπτυξη όσο και η προσαρμογή μπορεί να επιφέρουν θετικές ή αρνητικές αλλαγές, για αυτό η συνεχής αξιολόγηση και ανάλογη παρέμβαση ενός επαγγελματία Υγείας είναι πολύ σημαντική.

Ωστόσο το έργο του Φυσικοθεραπευτή συνοδεύεται και από προκλήσεις όπως ο οπτικοκινητικός συντονισμός, η συμμετρία του κορμού, η εναλλακτική προσέγγιση με τα δυο χέρια, η εξερεύνηση του σώματος, η ανάπτυξη φυσιολογικών προτύπων κατά τη διαδικασία σύλληψης, η διαγώνια δραστηριοποίηση του κορμού και το αισθητηριακό έλλειμα σε σχέση με το διαχωρισμό των ημιμορίων του σώματος.

 

Η μαιευτική παράλυση είναι μια δύσκολη κατάσταση που μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στην κινητική ανάπτυξη και λειτουργία του παιδιού. Ωστόσο, με την έγκαιρη διάγνωση και την κατάλληλη διαχείριση πολλά παιδιά μπορούν να παρουσιάσουν σημαντική βελτίωση της κινητικότητας και της δύναμης. Η φυσικοθεραπεία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διαδικασία αντιμετώπισης καθώς βοηθά στη διατήρηση της ευλυγισίας των αρθρώσεων, την ενίσχυση των μυών και τη βελτίωση των κινητικών δεξιοτήτων.