Διαβήτης και διαχείριση με Φυσικοθεραπεία

Ο διαβήτης προκύπτει από την αδυναμία του οργανισμού να παράγει ή να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη, την ορμόνη που ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι διαβήτη:

• Διαβήτης τύπου 1

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση πάθηση όπου το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στα β-κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας. Αυτός ο τύπος διαβήτη διαγιγνώσκεται συχνά σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.

• Διαβήτης τύπου 2

Ο διαβήτης τύπου 2 είναι πιο συχνός και προκύπτει από την αναποτελεσματική χρήση της ινσουλίνης από τον οργανισμό. Συνδέεται στενά με παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η παχυσαρκία, η σωματική αδράνεια και η κακή διατροφή.

• MODY (Διαβήτης κατά την έναρξη της ωρίμανσης των νέων)

Μια λιγότερο συχνή μορφή, ο MODY είναι ένας τύπος μονογονιδιακού διαβήτη που περιγράφηκε για πρώτη φορά ως μια ήπια και ασυμπτωματική μορφή διαβήτη που παρατηρήθηκε σε μη παχύσαρκα παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες.

 

Τι προκαλεί τον διαβήτη;

Η ακριβής αιτία που προκαλεί τον διαβήτη τύπου 1 δεν έχει διευκρινιστεί, θεωρείται όμως ότι αποτελεί έναν συνδυασμό γενετικής ευαισθησίας και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ο διαβήτης τύπου 2, από την άλλη πλευρά, μπορεί σε μεγάλο βαθμό να προληφθεί και μπορεί να οφείλεται σε:

• Παχυσαρκία και υπερβολικό σωματικό βάρος, καθώς το υψηλό ποσοστό σωματικού λίπους αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη.
• Έλλειψη άσκησης, η οποία συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού βάρους και μπορεί να αυξήσει την αντίσταση στην ινσουλίνη.
• Κακή διατροφή, όπως υψηλή πρόσληψη ζάχαρης, μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία και κατ’ επέκταση σε διαβήτη.
• Οικογενειακό ιστορικό, ειδικά στα περιστατικά διαβήτη τύπου 2.

 

Συμπτώματα του διαβήτη

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που παρουσιάζει ένα άτομο που πάσχει από διαβήτη είναι:  

• Περισσότερη δίψα και ανάγκη για συχνή ούρηση. Αυτό συμβαίνει γιατί η περίσσεια σακχάρου στο αίμα τραβάει υγρό από τους ιστούς.
• Αίσθηση ακραίας πείνας, η οποία οφείλεται στην αδυναμία του οργανισμού να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη.
• Κόπωση, η οποία προκύπτει λόγω των λιγότερων σακχάρων που είναι διαθέσιμα για ενέργεια.
• Θολή όραση, καθώς τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να οδηγήσουν στην αποβολή υγρού από τους φακούς των ματιών.
• Καθυστερημένη επούλωση πληγών και συχνές λοιμώξεις, λόγω της μειωμένης ροής του αίματος και της βλάβης των νεύρων.

 

Η διάγνωση συνήθως περιλαμβάνει τη μέτρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα μέσω διαφόρων εξετάσεων όπως εξέταση σακχάρου αίματος νηστείας (η οποία μετρά το σάκχαρο στο αίμα μετά από ολονύκτια νηστεία),  εξέταση ανοχής στη γλυκόζη (η οποία μετρά το σάκχαρο στο αίμα πριν και μετά την κατανάλωση ενός ζαχαρούχου ποτού), ή εξέταση HbA1c (η οποία παρέχει ένα μέσο επίπεδο σακχάρου στο αίμα κατά τους τελευταίους 2 έως 3 μήνες).

 

Θεραπεία και διαχείριση

Η θεραπεία του διαβήτη επικεντρώνεται στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και στην πρόληψη των επιπλοκών. Αυτό είναι εφικτό μέσω:

• Φαρμακευτικής αγωγής, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει ενέσεις ινσουλίνης για τον διαβήτη τύπου 1 και φάρμακα από το στόμα για τον διαβήτη τύπου 2.
• Αλλαγών στη διατροφή και τον τρόπο ζωής, κυρίως η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής και τακτική άσκηση.
• Τακτικού ελέγχουν των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

 

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στη διαχείριση του διαβήτη

Η αερόβια άσκηση βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, ενισχύει την καρδιαγγειακή υγεία και βοηθά στη διαχείριση του βάρους. Συστήνεται 30 λεπτά μέτριας έως υψηλής έντασης άσκηση για πέντε ημέρες την εβδομάδα, συνολικά 150 λεπτά. Οι δραστηριότητες μπορεί να περιλαμβάνουν περπάτημα, ποδηλασία ή κολύμπι, οι οποίες συμβάλλουν στη μείωση του σακχάρου στο αίμα, της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερόλης, ενώ βελτιώνουν την ψυχική υγεία.

 

Οι ασκήσεις με αντιστάσεις, όπως η άρση βαρών ή οι ασκήσεις με το βάρος του σώματος, αυξάνουν τη μυϊκή μάζα και βελτιώνουν την οστική πυκνότητα. Για τους ασθενείς με διαβήτη τύπου 1, είναι σημαντικό να προσαρμόζονται οι δόσεις ινσουλίνης με βάση την ένταση της άσκησης και τη διαιτητική πρόσληψη προκειμένου τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα να διατηρούνται στα βέλτιστα επίπεδα. Ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα άσκησης και διατροφής θα πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες και τους στόχους του κάθε ατόμου. Για τον διαβήτη τύπου 2, η έμφαση συχνά δίνεται στην αερόβια δραστηριότητα χαμηλής έντασης που συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και διευκολύνει την απώλεια βάρους μέσω της αυξημένης ενεργειακής δαπάνης.

 

Ο διαβήτης είναι μια πολύπλοκη πάθηση με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών, σε περίπτωση που δεν ρυθμιστεί σωστά. Η φυσικοθεραπεία προσφέρει ουσιαστική υποστήριξη στους πάσχοντες για την αποτελεσματική διαχείριση της πάθησης, με προσαρμοσμένες τεχνικές και οδηγίες.