Δισκοκήλη και ο ρόλος της Φυσικοθεραπείας

Η δισκοκήλη αποτελεί μία από τις συχνότερες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, η οποία προκαλεί πόνο, δυσκαμψία και συχνά περιορίζει τον ασθενή στην καθημερινότητά του. Είναι μια πάθηση που δεν κάνει διακρίσεις, καθώς μπορεί να εμφανιστεί τόσο σε νεότερους όσο και σε μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους, επηρεάζοντας τη λειτουργικότητα, την εργασία και την ποιότητα ζωής.

Τι είναι η δισκοκήλη;

Η σπονδυλική μας στήλη αποτελείται από σπονδύλους, οι οποίοι διαχωρίζονται μεταξύ τους από μεσοσπονδύλιους δίσκους. Οι δίσκοι αυτοί λειτουργούν ως «αμορτισέρ», απορροφώντας τους κραδασμούς και προσφέροντας ευλυγισία και σταθερότητα. Κάθε δίσκος περιλαμβάνει έναν πηκτοειδή πυρήνα στο εσωτερικό και έναν ινώδη δακτύλιο στο εξωτερικό του.

Όταν ο ινώδης δακτύλιος ραγίσει ή φθαρεί, ο πηκτοειδής πυρήνας μπορεί να προβάλλει προς τα έξω, πιέζοντας τα νεύρα που διέρχονται από την περιοχή. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται δισκοκήλη.

Ανάλογα με το σημείο εμφάνισης, η δισκοκήλη διακρίνεται σε αυχενική, θωρακική και οσφυϊκή, με την τελευταία να είναι η πιο συχνή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αφορά την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και συχνά προκαλεί ισχιαλγία, πόνο που «κατεβαίνει» στο πόδι.

Πού οφείλεται η δισκοκήλη;

Η δισκοκήλη μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συνήθως όμως προκαλείται εξαιτίας της φυσιολογικής φθοράς των δίσκων με την πάροδο του χρόνου. Η γήρανση μειώνει την περιεκτικότητα των δίσκων σε νερό, κάνοντάς τους λιγότερο ελαστικούς και πιο επιρρεπείς σε ρήξεις.

Ωστόσο, και άλλοι παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή της, όπως:

• Καθιστική ζωή και έλλειψη σωματικής άσκησης
• Κακές εργονομικές συνήθειες (π.χ. κακή στάση σώματος στο γραφείο)
• Απότομες ή βαριές κινήσεις χωρίς σωστή τεχνική
• Υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία που αυξάνουν την πίεση στους δίσκους
• Τραυματισμοί ή ατυχήματα
• Γενετική προδιάθεση

Τα συμπτώματα της δισκοκήλης

Τα συμπτώματα της δισκοκήλης ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη θέση της. Ο συχνότερος πόνος είναι αυτός στη μέση ή τον αυχένα. Όταν η δισκοκήλη πιέζει κάποιο νεύρο, τότε ο πόνος μπορεί να αντανακλά σε άλλα σημεία, όπως:

• Πόνος στο πόδι (ισχιαλγία) ή στο χέρι (βραχιονοαλγία)
• Μούδιασμα ή αίσθημα «καψίματος» ή σαν ηλεκτρικό ρεύμα
• Μυϊκή αδυναμία
• Περιορισμός στην κίνηση
• Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, απώλεια ελέγχου ούρησης ή αφόδευσης (ιατρικό επείγον)

Ο πόνος συνήθως επιδεινώνεται με τη δραστηριότητα και βελτιώνεται με την ξεκούραση, ενώ η κακή στάση σώματος ή η καθιστή θέση για μεγάλα διαστήματα μπορεί να τον εντείνει.

Η διάγνωση της δισκοκήλης γίνεται κυρίως μέσω κλινικής εξέτασης και λήψης ιστορικού. Ο φυσικοθεραπευτής ελέγχει την κινητικότητα, τα αντανακλαστικά, τη μυϊκή δύναμη και τυχόν νευρολογικά ελλείμματα. Σε αρκετές περιπτώσεις ζητείται απεικονιστικός έλεγχος για επιβεβαίωση, που συνήθως περιλαμβάνει μαγνητική ή αξονική τομογραφία.

Πώς αντιμετωπίζεται η δισκοκήλη;

Η αντιμετώπιση της δισκοκήλης είναι κυρίως συντηρητική. Μόνο ένα μικρό ποσοστό ασθενών θα χρειαστεί τελικά χειρουργική παρέμβαση. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και ξεκούραση για λίγες ημέρες (όχι παρατεταμένη ακινησία).

Η χειρουργική θεραπεία επιλέγεται μόνο όταν τα συμπτώματα επιμένουν για εβδομάδες παρά τη θεραπεία ή όταν υπάρχουν νευρολογικά σημεία που επιδεινώνονται.

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στην αποκατάσταση

Η φυσικοθεραπεία παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στην άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων όσο και στη μακροχρόνια αποκατάσταση. Ο στόχος είναι η μείωση του πόνου, η βελτίωση της κινητικότητας, η ενδυνάμωση των μυών και η εκπαίδευση του ασθενή για αποφυγή υποτροπών.

Ο φυσικοθεραπευτής εφαρμόζει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει:

1. Φυσικά μέσα (παγοθεραπεία, θερμοθεραπεία, ηλεκτροθεραπεία, laser, υπέρηχο, στοχευμένες ραδιοσυχνότητες, biofeedback, μαγνητικό διεγέρτη, κρουστικό υπέρηχο)
2. Κινησιοθεραπεία (διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ασκήσεις με έμφαση στην ιδιοδεκτικότητα και στην κιναισθησία)
3. Ειδικές τεχνικές κινητοποίησης (Ackermann)
4. Περίδεση (Kinesio taping)
5. Βελονισμός (dry needling)
6. Εκπαίδευση του ασθενή και ενημέρωση για την παθολογία του καθώς και για τις δραστηριότητες που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα ή να τον επιβαρύνουν περισσότερο
7. Θεραπευτική άσκηση (λειτουργική επανεκπαίδευση, ασκήσεις νευρομυϊκού συντονισμού).
8. Συμβουλές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη ενδεχόμενης επιδείνωσης.

Με συστηματική εφαρμογή, η φυσικοθεραπεία οδηγεί σε εντυπωσιακά αποτελέσματα: ο πόνος υποχωρεί, η λειτουργικότητα επανέρχεται και ο ασθενής αποκτά καλύτερη αντίληψη του σώματός του, περιορίζοντας την πιθανότητα υποτροπής.

Η φυσικοθεραπεία αποτελεί τον πιο σημαντικό σύμμαχο στην πορεία αποκατάστασης από δισκοκήλη, καθώς αντιμετωπίζει όχι μόνο τα συμπτώματα αλλά και τα αίτια της πάθησης. Η καθοδήγηση από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια χρόνια, υποτροπιάζουσα πάθηση και μια πλήρη επαναφορά στην καθημερινότητα χωρίς πόνο.