Η συνδρομή της φυσικοθεραπείας στην κατάθλιψη

Τι είναι η κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη εκτείνεται πέρα από τα περιστασιακά συναισθήματα θλίψης ή τις εναλλαγές της διάθεσης. Πρόκειται για μια κλινικά αναγνωρισμένη διαταραχή με συμπτώματα που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

• Χρόνια θλίψη ή ανεξήγητα κλάματα
• Σημαντικές αλλαγές στην όρεξη και στα πρότυπα ύπνου
• Ευερεθιστότητα, θυμό ή άγχος
• Κόπωση και έλλειψη ενέργειας
• Αισθήματα ενοχής ή απαξίωσης
• Δυσκολία στη συγκέντρωση, στη μνήμη ή στη λήψη αποφάσεων
• Σωματικά συμπτώματα (πχ πόνος) χωρίς σαφή αιτία
• Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας

 

Η εμφάνιση της κατάθλιψης μπορεί να αποδοθεί σε ένα συνδυασμό γενετικών, βιοχημικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων. Τραυματικά γεγονότα της ζωής, όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, το έντονο στρες ή οι προβληματικές σχέσεις, μπορούν να πυροδοτήσουν την κατάθλιψη σε άτομα με προδιάθεση για την ασθένεια.

 

Πώς αντιμετωπίζεται η κατάθλιψη;

Η διαχείριση της κατάθλιψης συνήθως περιλαμβάνει:

• Φαρμακευτική αγωγή, συνήθως με αντικαταθλιπτικά που ρυθμίζουν τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών που εμπλέκονται στη ρύθμιση της διάθεσης.
• Ψυχοθεραπεία, κατά την οποία εφαρμόζονται τεχνικές όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) για την αλλαγή αρνητικών μοτίβων σκέψης και συμπεριφορών που συμβάλλουν στην κατάθλιψη.
• Προσαρμογές στον τρόπο ζωής, όπως αλλαγές στη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και τον ποιοτικό ύπνο, οι οποίες παίζουν υποστηρικτικό ρόλο στο θεραπευτικό πλάνο.

Παρά τις παρεμβάσεις αυτές, ορισμένα άτομα εξακολουθούν να εμφανίζουν επίμονα συμπτώματα, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για πρόσθετες θεραπευτικές οδούς, όπως η άσκηση στα πλαίσια της φυσικοθεραπείας.

 

Ο ρόλος της άσκησης στη θεραπεία της κατάθλιψης

Η άσκηση αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως σημαντικό στοιχείο στη διαχείριση της κατάθλιψης. Συχνά περιγράφεται ως “φυσικό αντικαταθλιπτικό” λόγω της ικανότητάς της να προκαλεί χημικές αλλαγές στον εγκέφαλο που επηρεάζουν θετικά τη διάθεση. Τα οφέλη της άσκησης στην διαχείριση της κατάθλιψης συνήθως είναι:

• Απελευθέρωση ενδορφινών. Η σωματική δραστηριότητα προωθεί την απελευθέρωση ενδορφινών, τις χημικές ουσίες στον εγκέφαλο που δρουν ως φυσικά παυσίπονα και ανεβάζουν τη διάθεση.
• Νευρογένεση. Η άσκηση διεγείρει την ανάπτυξη νέων εγκεφαλικών κυττάρων και συμβάλλει στην πρόληψη της εξασθένισης της εγκεφαλικής λειτουργίας.
• Μείωση του στρες. Η τακτική σωματική δραστηριότητα μειώνει τα συμπτώματα του στρες και του άγχους, τα οποία μπορεί να επιδεινώσουν την κατάθλιψη.
• Βελτίωση του ύπνου. Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση των προτύπων ύπνου, τα οποία συχνά διαταράσσονται από την κατάθλιψη.

 

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στη διαχείριση της κατάθλιψης

Οι φυσικοθεραπευτές χρησιμοποιούν μια ολιστική προσέγγιση στη φροντίδα όσων έρχονται αντιμέτωποι με την κατάθλιψη. Ο ρόλος τους μπορεί να περιλαμβάνει:

 

Ανάπτυξη εξατομικευμένων προγραμμάτων άσκησης

Ένας φυσικοθεραπευτής μπορεί να σχεδιάσει εξατομικευμένα προγράμματα άσκησης που προσαρμόζονται στις φυσικές δυνατότητες και τους περιορισμούς ενός ατόμου, διασφαλίζοντας ότι ο ασθενής συμμετέχει σε ασφαλείς και αποτελεσματικές σωματικές δραστηριότητες για την καταπολέμηση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης.

 

Διδασκαλία τεχνικών χαλάρωσης

Οι φυσικοθεραπευτές μπορούν να εκπαιδεύσουν τους ασθενείς σε τεχνικές χαλάρωσης και ασκήσεις αναπνοής για να βοηθήσουν στη διαχείριση του στρες, που αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες που προκαλούν καταθλιπτικά επεισόδια.

 

Ενσωμάτωση της άσκησης στην καθημερινότητα

Οι φυσικοθεραπευτές βοηθούν τα άτομα να ενσωματώσουν ωφέλιμες σωματικές δραστηριότητες στην καθημερινή τους ρουτίνα, προωθώντας τη μακροπρόθεσμη υιοθέτηση ενός ενεργού τρόπου ζωής, ο οποίος είναι απαραίτητος για τη διαχείριση της κατάθλιψης.

 

Αντιμετώπιση του σωματικού πόνου

Συχνά, τα σωματικά συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη μπορούν να αποτρέψουν τα άτομα από τη συμμετοχή σε σωματική δραστηριότητα. Οι φυσικοθεραπευτές αντιμετωπίζουν αυτά τα υποκείμενα σωματικά προβλήματα, διευκολύνοντας τους ασθενείς να ασχοληθούν με την άσκηση.

 

Αν και παραδοσιακά δεν αποτελεί την πρώτη γραμμή θεραπείας για την κατάθλιψη, η θεραπευτική άσκηση στο πλαίσιο ενός προγράμματος φυσικοθεραπείας, προσφέρει σημαντικά οφέλη που μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα για τα άτομα που παλεύουν με αυτή την κατάσταση. Οι προσεγγίσεις αυτές παρέχουν βιώσιμες εναλλακτικές αλλά και συμπληρωματικές λύσεις στην φαρμακευτική αγωγή και την ψυχοθεραπεία, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο τα ψυχολογικά συμπτώματα της κατάθλιψης αλλά και ενισχύοντας τη σωματική υγεία.