Αστάθεια της επιγονατίδας και ο ρόλος της φυσικοθεραπείας

Η επιγονατίδα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της άρθρωσης του γόνατος, ενισχύοντας τη μηχανική αποτελεσματικότητα του τετρακέφαλου μυός κατά τη διάρκεια των κινήσεων του ποδιού. Κινείται κατά μήκος μιας αύλακας στο μηριαίο οστό, καθοδηγούμενη από συνδέσμους και μυς που τη διατηρούν σταθερή. Η αστάθεια της επιγονατίδας αναφέρεται σε μη φυσιολογική κίνηση της επιγονατίδας, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει μερική ή πλήρη εξάρθρωση.

 

Τύποι αστάθειας

Η αστάθεια της επιγονατίδας εκδηλώνεται με δύο κύριες μορφές:

• Μετατραυματική αστάθεια. Τυπικά προκαλείται από τραυματισμούς υψηλής πρόσκρουσης, όπως αυτοί που υφίστανται σε αθλήματα ή ατυχήματα.
• Ανατομική αστάθεια. Ένα επαναλαμβανόμενο πρόβλημα που συχνά συνδέεται με ανατομικές ή εμβιομηχανικές ανωμαλίες.

Και οι δύο μορφές μπορεί να προκαλέσουν πόνο, οίδημα και μειωμένη αίσθηση σταθερότητας του γόνατος, επηρεάζοντας τόσο την αθλητική απόδοση όσο και την καθημερινή κινητικότητα.

 

Τι προκαλεί την αστάθεια της επιγονατίδας;

Τα αίτια της αστάθειας της επιγονατίδας οφείλονται σε έναν συνδυασμό παραγόντων και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ανατομικές ανωμαλίες, όπως η ρηχή αύλακα στην τροχιλία ή η ψηλή επιγονατίδα (patella alta), μπορεί να προδιαθέτουν τα άτομα σε αστάθεια.
• Χαλάρωση και αδυναμία των μυών γύρω από το γόνατο
• Επαναλαμβανόμενη πίεση από δραστηριότητες όπως το τρέξιμο ή τα άλματα, ειδικά όταν εκτελούνται χωρίς κατάλληλη προπόνηση ή τεχνική.
• Τραυματισμός, πχ από μια πτώση ή ένα άμεσο χτύπημα στο γόνατο.

 

Τα συμπτώματα της αστάθειας της επιγονατίδας

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της αστάθειας της επιγονατίδας είναι η αίσθηση ότι η επιγονατίδα «γλιστράει» ή «υποχωρεί». Αυτό συχνά συνοδεύεται από:

• πόνο γύρω από το μπροστινό μέρος του γόνατος, ιδίως κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων που φέρουν βάρος, όπως το ανέβασμα σκαλοπατιών ή το κάθισμα.
• οίδημα και ευαισθησία, ιδίως μετά από εξάρθρωση.
• Με την πάροδο του χρόνου, η επαναλαμβανόμενη αστάθεια μπορεί να προκαλέσει βλάβη του χόνδρου, εκφύλιση της άρθρωσης και να μειώσει σημαντικά την λειτουργικότητα.

 

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στην αστάθεια της επιγονατίδας

Η φυσικοθεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της αστάθειας της επιγονατίδας, καθώς προσφέρει την απαραίτητη εξατομικευμένη προσέγγιση που αντιμετωπίζει τα υποκείμενα αίτια και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της πάθησης. Σε αντίθεση με τις χειρουργικές επεμβάσεις, οι οποίες μπορεί να είναι απαραίτητες σε σοβαρές περιπτώσεις, η φυσικοθεραπεία πεοσφέρει μη επεμβατικές λύσεις για τη βελτίωση της σταθερότητας και της λειτουργικότητας του γόνατος.

Η φυσικοθεραπεία έχει στόχο να επαναφέρει την επιγονατίδα στη θέση της, να αντιμετωπίσει τις μυϊκές ανισορροπίες και αδυναμίες, να βελτιώσει την ιδιοδεκτικότητα και την λειτουργικότητα.

Για να πετύχει τους στόχους αυτούς συνδυάζει σε ένα θεραπευτικό πλάνο διάφορες τεχνικές και θεραπείες όπως:

• Φυσικά μέσα (παγοθεραπεία, θερμοθεραπεία, ηλεκτροθεραπεία, laser, υπέρηχο, στοχευμένες ραδιοσυχνότητες, biofeedback, μαγνητικό διεγέρτη, κρουστικό υπέρηχο)
• Κινησιοθεραπεία (διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ασκήσεις με έμφαση στην ιδιοδεκτικότητα και στην κιναισθησία)
• Ειδικές τεχνικές κινητοποίησης (Ackermann)
• Περίδεση (Kinesio taping)
• Βελονισμός (dry needling)
• Εκπαίδευση του ασθενή και ενημέρωση για την παθολογία του καθώς και για τις δραστηριότητες που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα ή να τον επιβαρύνουν περισσότερο
• Θεραπευτική άσκηση (λειτουργική επανεκπαίδευση, ασκήσεις νευρομυϊκού συντονισμού).
• Συμβουλές για τη διόρθωση της στάσης σώματος, την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη ενδεχόμενης επιδείνωσης.

 

Συμβουλές πρόληψης της αστάθειας της επιγονατίδας

Η πρόληψη της αστάθειας της επιγονατίδας είναι δυνατή με:

• τακτική άσκηση ενδυνάμωσης των τετρακέφαλων μυών, των γλουτών και του πυρήνα, ώστε το γόνατο να παραμένει σταθερό κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας.
• σωστή τεχνική κατά την άσκηση και χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού
• σταδιακή αύξηση της έντασης της δραστηριότητας ώστε να δοθεί χρόνος στο γόνατο να προσαρμοστεί στην άσκηση χωρίς να υπερφορτωθεί.

 

Η αστάθεια της επιγονατίδας είναι μια πολύπλοκη πάθηση που απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση στη θεραπεία και τη διαχείριση. Με την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του γόνατος και την πρόληψη της υποτροπής, η φυσικοθεραπεία δίνει τη δυνατότητα στους ασθενείς να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη στις κινήσεις τους και να κινούνται χωρίς πόνο στην καθημερινότητά τους.