ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

Η ιδιοδεκτικότητα αναφέρεται στην αντίληψη της κατάστασης του ίδιου του κινητικού συστήματος (εσωτερική αντίληψη) και μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια εσωτερική αίσθηση. Με τον όρο ιδιοδεκτικότητα καθορίζεται το σύνολο των πληροφοριών που λαμβάνονται από τους αισθητικούς υποδοχείς και ενημερώνουν το άτομο (συνειδητά και ασυνείδητα) για τη θέση και την κίνηση του σώματος και των τμημάτων του μέσα στον χώρο, αλλά και την απάντηση σε αυτά. Για παράδειγμα, το τρίψιμο των ματιών, η βάδιση σε ευθεία γραμμή είναι ιδιοδεκτικές αποκρίσεις όπου το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα κατευθύνει το μυϊκό σύστημα σύμφωνα με τα ερεθίσματα που έχει προσκομίσει.

Προκειμένου οι καθημερινές κινήσεις να γίνουν ακόμα πιο αποτελεσματικές είναι απαραίτητη η επανεκπαίδευση για βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας, ειδικά όταν έχει διαταραχθεί από διάφορες αιτίες. Ο εγκέφαλος συγκεντρώνει πληροφορίες από όλο το σώμα, τα όργανα και τις αισθήσεις, όπως η αφή, η όραση, η ακοή, η όσφρηση, το αιθουσαίο σύστημα εντός του αυτιού κ.α. Σε περίπτωση που κάποια αίσθηση υπολειτουργεί (έστω και προσωρινά) αυτομάτως μειώνεται και η αντίληψη του σώματός μας στον χώρο και η ισορροπία μας με αποτέλεσμα να χρειάζεται να αναπτύξουμε σε μεγαλύτερο βαθμό τις υπόλοιπες αισθήσεις.

 

 Η ικανότητα της ιδιοδεκτικότητας διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και δύναται να μειωθεί από διάφορους παράγοντες. Οι σημαντικότεροι από αυτούς τους παράγοντες είναι:

  • Τραυματισμός
  • Ακινητοποίηση
  • Υποκινητικότητα
  • Εγκεφαλικό επεισόδιο
  • Νευροεκφυλιστικές νόσοι (πχ Πολλαπλή Σκλήρυνση, Parkinson, Alzheimer, ALS)
  • Εγκεφαλική παράλυση
  • κ.α.

 

Ιδιοδεκτικότητα και Φυσικοθεραπεία

Η μειωμένη ιδιοδεκτικότητα μπορεί επίσης να έχει επιπτώσεις στα άτομα τόσο στατικά όσο και δυναμικά. Όπως μειώνεται η ιδιοδεκτικότητα μπορεί και να αναπτυχθεί με τη βοήθεια των ειδικών. Ο τρόπος ανάπτυξης της ικανότητας της ιδιοδεκτικότητας περιλαμβάνει επανεκπαίδευση και κατάλληλες ασκήσεις καθοδηγούμενες από κάποιον Φυσικοθεραπευτή με τη συνδρομή σύγχρονων μηχανημάτων τελευταίας τεχνολογίας. Οι ασκήσεις διακρίνονται σε εκείνες που στοχεύουν στη βελτίωση της θέσης και σε εκείνες που στοχεύουν στη βελτίωση της κίνησης.  

 

Είναι χαρακτηριστικό για τη σημασία της ανάπτυξης της ιδιοδεκτικότητας ότι όταν η ιδιοδεκτικότητα αυξάνεται κατά 50% ο κίνδυνος τραυματισμού μειώνεται κατά 80%.