Το κάταγμα επιφυσιακής πλάκας αποτελεί μια από τις πιο συχνές κακώσεις στα παιδιά και στους εφήβους, ιδιαίτερα λόγω της αδιάκοπης ανάπτυξης των οστών σε αυτές τις ηλικίες. Η επιφυσιακή πλάκα είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη των οστών. Όταν αυτή η περιοχή υποστεί κάταγμα, ενδέχεται να επηρεαστεί η ανάπτυξη του οστού και να προκαλέσει μακροπρόθεσμα προβλήματα, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά. Στην αποκατάσταση αυτών των καταγμάτων, η φυσικοθεραπεία έχει καθοριστικό ρόλο στην αποκατάσταση της κινητικότητας, της δύναμης και στην αποφυγή μελλοντικών επιπλοκών.
Τι είναι το κάταγμα επιφυσιακής πλάκας
Η επιφυσιακή πλάκα είναι η περιοχή που βρίσκεται στην άκρη των μακρών οστών και αποτελείται κυρίως από χόνδρο. Αυτή η περιοχή είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη των οστών κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς ο οργανισμός ενηλικιώνεται, η επιφυσιακή πλάκα μετατρέπεται σε οστό και η ανάπτυξη των οστών ολοκληρώνεται. Ωστόσο, τα παιδιά και οι έφηβοι, καθώς βρίσκονται ακόμη σε φάση ανάπτυξης, ενδέχεται να υποστούν κατάγματα στην περιοχή αυτή λόγω υπερβολικής φόρτισης, ατυχημάτων ή αθλητικών δραστηριοτήτων.
Υπάρχουν πέντε βασικοί τύποι κατάγματος επιφυσιακής πλάκας, οι οποίοι κατατάσσονται σύμφωνα με την κλίμακα Salter-Harris, η οποία χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη σοβαρότητα και την έκταση του τραυματισμού της επιφυσιακής πλάκας. Οι τύποι είναι οι εξής:
Τύπος I: Το κάταγμα αφορά μόνο την επιφυσιακή πλάκα χωρίς να επηρεάζει το οστό. Συχνά πρόκειται για κάταγμα που δεν δημιουργεί σοβαρές επιπλοκές και μπορεί να ανακάμψει πλήρως με συντηρητική θεραπεία.
Τύπος II: Ο πιο κοινός τύπος κατάγματος, ο οποίος επηρεάζει τόσο την επιφυσιακή πλάκα όσο και το οστό, αλλά το οστό που σπάει παραμένει ενιαίο. Σε αυτόν τον τύπο μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την επαναφορά του οστού στην αρχική του θέση.
Τύπος III: Το κάταγμα επηρεάζει την επιφυσιακή πλάκα και το οστό στην περιοχή της άρθρωσης, προκαλώντας πιο εκτεταμένη βλάβη.
Τύπος IV: Το κάταγμα περιλαμβάνει την επιφυσιακή πλάκα και το οστό που εκτείνεται σε όλο το μήκος της άρθρωσης. Πρόκειται για σοβαρή μορφή κατάγματος και απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση.
Τύπος V: Πρόκειται για τη σοβαρότερη μορφή κατάγματος, όπου υπάρχει συμπίεση ή παραμόρφωση της επιφυσιακής πλάκας. Αυτού του είδους τα κατάγματα μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την ανάπτυξη του οστού και να προκαλέσουν μελλοντικά προβλήματα.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου του κατάγματος επιφυσιακής πλάκας
Τα κατάγματα επιφυσιακής πλάκας συνήθως προκύπτουν λόγω υπερβολικής καταπόνησης των οστών και των αρθρώσεων, όπως συμβαίνει σε αθλητές ή σε άτομα με υπερβολική φυσική δραστηριότητα. Οι συνήθεις παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Αθλήματα που περιλαμβάνουν άλματα, τρέξιμο ή άλλες δραστηριότητες με υψηλό αντίκτυπο.
- Άμεσους τραυματισμούς, όπως πτώσεις από ύψος ή ατυχήματα.
- Απότομη αύξηση της έντασης στην άσκηση ή επιβάρυνση της περιοχής χωρίς προετοιμασία.
- Κακή διατροφή, η οποία μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των οστών και να προκαλέσει ευαισθησία στα κατάγματα.
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν ένα κάταγμα επιφυσιακής πλάκας
Τα κύρια συμπτώματα ενός κατάγματος επιφυσιακής πλάκας περιλαμβάνουν:
- Πόνος στην πληγείσα περιοχή, ο οποίος συχνά γίνεται πιο έντονος κατά την κίνηση ή τη φόρτιση του προσβεβλημένου άκρου.
- Οίδημα και αιμάτωμα στην περιοχή γύρω από το κάταγμα.
- Περιορισμός ή και αδυναμία κίνησης στην περιοχή του κατάγματος.
- Παραμόρφωση στην περιοχή του κατάγματος.
Η διάγνωση του κατάγματος επιφυσιακής πλάκας συνήθως γίνεται μέσω ακτινογραφίας ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί και αξονική ή μαγνητική τομογραφία για να αξιολογηθεί η σοβαρότητα του τραυματισμού.
Οι τρόποι αντιμετώπισης
Η θεραπεία ενός κατάγματος επιφυσιακής πλάκας εξαρτάται από τον τύπο του κατάγματος και τη σοβαρότητά του. Οι τρόποι αντιμετώπισης περιλαμβάνουν:
- Συντηρητική θεραπεία, η οποία συνίσταται κυρίως σε ελαφρύτερα κατάγματα (τύπος Ι και τύπος II), και μπορεί να περιλαμβάνει ακινητοποίηση της περιοχής με γύψο ή νάρθηκα και ξεκούραση.
- Χειρουργική επέμβαση για να επανατοποθετηθεί το οστό και η επιφυσιακή πλάκα, κυρίως για σοβαρότερα κατάγματα, ή εκείνα που να απαιτούν χειρουργική επέμβαση.
Ο ρόλος της Φυσικοθεραπείας στη διαχείριση του κατάγματος επιφυσιακής πλάκας
Ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας για τη διαχείριση του κατάγματος επιφυσιακής πλάκας επικεντρώνεται στην αποκατάσταση της κίνησης, τη μείωση του πόνου και την ενίσχυση των γύρω μυών για την προστασία του οστού. Μπορεί να περιλαμβάνει:
1.Φυσικά μέσα (παγοθεραπεία, θερμοθεραπεία, ηλεκτροθεραπεία, laser, υπέρηχο, στοχευμένες ραδιοσυχνότητες, biofeedback)
2.Κινησιοθεραπεία (διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ασκήσεις με έμφαση στην ιδιοδεκτικότητα και στην κιναισθησία)
3.Μυοπεριτονιακή απελευθέρωση (Ergon technique)
4.Περίδεση (Kinesio taping)
5.Βελονισμός (dry needling)
6.Εκπαίδευση του ασθενή ή/και του φροντιστή και ενημέρωση για την παθολογία του καθώς και για τις δραστηριότητες που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα ή να τον επιβαρύνουν περισσότερο
7.Θεραπευτική άσκηση (λειτουργική επανεκπαίδευση, ασκήσεις νευρομυϊκού συντονισμού).
8.Συμβουλές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη ενδεχόμενης επιδείνωσης.
Το κάταγμα επιφυσιακής πλάκας είναι μια σοβαρή κατάσταση που απαιτεί άμεση διάγνωση και κατάλληλη αντιμετώπιση. Η φυσικοθεραπεία παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στην αποκατάσταση όσο και στην αποφυγή μελλοντικών προβλημάτων.
