Η νόσος του Scheuermann είναι μια ορθοπαιδική πάθηση της σπονδυλικής στήλης που εμφανίζεται κυρίως στην εφηβική ηλικία και χαρακτηρίζεται από υπερβολική κύφωση, δηλαδή αυξημένη καμπυλότητα της θωρακικής μοίρας. Παρόλο που σε πολλές περιπτώσεις δεν προκαλεί σοβαρά συμπτώματα, η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αποκατάσταση είναι σημαντικές για την πρόληψη παραμόρφωσης, πόνου και περιορισμού της κινητικότητας στην ενήλικη ζωή.
Η φυσικοθεραπεία παίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της νόσου, καθώς στοχεύει όχι μόνο στη μείωση των συμπτωμάτων αλλά και στη βελτίωση της στάσης και της μυϊκής ισορροπίας.
Τι είναι η νόσος του Scheuermann;
Η νόσος του Scheuermann, γνωστή και ως «νεανική κύφωση», είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή των σπονδυλικών σωμάτων της θωρακικής ή και της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Εμφανίζεται κυρίως σε εφήβους ηλικίας 10–17 ετών, με ελαφρώς μεγαλύτερη συχνότητα στα αγόρια.
Η πάθηση χαρακτηρίζεται από σφηνοειδείς παραμορφώσεις των σπονδύλων, οι οποίοι σταδιακά αυξάνουν την θωρακική κύφωση και καμιά φορά σε αντισταθμιστική λόρδωση της οσφύος. Οι σπόνδυλοι αποκτούν τριγωνικό σχήμα, γεγονός που αλλοιώνει τη φυσιολογική ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης.
Η ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη, ωστόσο θεωρείται πολυπαραγοντική. Συνδυασμός γενετικών, μηχανικών και βιοχημικών παραγόντων συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. Η γρήγορη σκελετική ανάπτυξη, η κακή στάση του σώματος, η μυϊκή αδυναμία, ακόμη και μικροτραυματισμοί στους αναπτυσσόμενους σπονδύλους, θεωρούνται επιβαρυντικοί παράγοντες.
Κλινική εικόνα και συμπτώματα
Η νόσος του Scheuermann συνήθως διαγιγνώσκεται κατά την εφηβεία, όταν αρχίζουν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια στάσης ή όταν οι γονείς παρατηρήσουν αυξημένη κύφωση στο παιδί. Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με τη βαρύτητα της παραμόρφωσης.
Τα πιο συνηθισμένα είναι:
- Εμφανής κύρτωση ή “καμπούρα” στη θωρακική περιοχή
- Πόνος στη ράχη, ιδιαίτερα μετά από πολύωρη ορθοστασία ή καθιστική στάση
- Μειωμένη ευλυγισία στη σπονδυλική στήλη
- Αίσθημα κόπωσης στην πλάτη
- Σπανιότερα, αναπνευστική δυσφορία, αν η κύφωση είναι έντονη
Η πάθηση δεν είναι αποτέλεσμα κακής στάσης, αλλά ανατομικής αλλοίωσης των σπονδύλων. Ωστόσο, η κακή στάση και η αδυναμία των ραχιαίων μυών μπορεί να επιδεινώσουν την εικόνα.
Η διαδικασία της διάγνωσης
Η διάγνωση της νόσου του Scheuermann βασίζεται στην κλινική εξέταση και στην ακτινολογική απεικόνιση. Ο γιατρός παρατηρεί την παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, την κινητικότητα και την ευθυγράμμιση των ώμων και της λεκάνης. Η ακτινογραφία αποκαλύπτει τη χαρακτηριστική σφηνοειδή μορφή των σπονδύλων και την αύξηση της θωρακικής γωνίας κύφωσης (>45° κατά Cobb).
Σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και άλλες απεικονιστικές μέθοδοι, όπως η μαγνητική τομογραφία, προκειμένου να αποκλειστούν ενδεχόμενες άλλες παθολογίες ή και να εκτιμηθεί η υγεία των μεσοσπονδύλιων δίσκων.
Ο ρόλος της Φυσικοθεραπείας στην αντιμετώπιση της νόσου
Στα περισσότερα περιστατικά, η νόσος του Scheuermann αντιμετωπίζεται συντηρητικά, δηλαδή χωρίς χειρουργική επέμβαση. Ο βασικός στόχος της φυσικοθεραπείας είναι η βελτίωση της στάσης, η ενδυνάμωση των ραχιαίων και εκτεινόντων μυών και η αποκατάσταση της ισορροπίας ανάμεσα στους πρόσθιους και οπίσθιους μύες του κορμού.
Ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας μπορεί να περιλαμβάνει:
- Φυσικά μέσα (στοχευμένες ραδιοσυχνότητες, biofeedback)
- Κινησιοθεραπεία (διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ασκήσεις με έμφαση στην ιδιοδεκτικότητα και στην κιναισθησία)
- Ειδικές τεχνικές κινητοποίησης (Ackermann)
- Μυοπεριτονιακή απελευθέρωση (Ergon technique).
- Περίδεση (Kinesio taping)
- Βελονισμός (dry needling)
- Εκπαίδευση του ασθενή και ενημέρωση για την παθολογία του καθώς και για τις δραστηριότητες που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα ή να τον επιβαρύνουν περισσότερο
- Θεραπευτική άσκηση (λειτουργική επανεκπαίδευση, ασκήσεις νευρομυϊκού συντονισμού).
- Συμβουλές για τη διόρθωση της στάσης σώματος, την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη ενδεχόμενης επιδείνωσης.
Πότε χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση;
Σε περιπτώσεις όπου η νόσος του Scheuermann προκαλεί έντονη κύφωση (>75°), πόνο που δεν υποχωρεί με συντηρητική θεραπεία ή σημαντική λειτουργική δυσχέρεια, μπορεί να χρειαστεί η χειρουργική αποκατάσταση. Ωστόσο, αυτό αφορά τη μειοψηφία ασθενών, καθώς η πλειονότητα ανταποκρίνεται θετικά στη φυσικοθεραπευτική παρέμβαση.
Η πρόγνωση της νόσου του Scheuermann είναι γενικά καλή όταν υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και σωστή φυσικοθεραπευτική καθοδήγηση. Η φυσικοθεραπεία δεν λειτουργεί μόνο ως αποκατάσταση αλλά και ως πρόληψη, βοηθώντας τον ασθενή να διαμορφώσει υγιή κινητικά πρότυπα και να ελέγχει τη στάση του σώματός του στην καθημερινότητα.
Η νόσος του Scheuermann είναι μια πάθηση που, αν και εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία, μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στη στάση και στη μηχανική του σώματος. Η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της αντιμετώπισης, καθώς βελτιώνει τη στάση, μειώνει τον πόνο και αποτρέπει την περαιτέρω εξέλιξη της κύφωσης.
