Ρήξη στροφικού πετάλου ώμου – αποκατάσταση με Φυσικοθεραπεία

Η ρήξη στροφικού πετάλου ώμου αποτελεί μία από τις πιο συχνές παθήσεις του ώμου που οδηγούν σε πόνο, λειτουργικούς περιορισμούς και σημαντική μείωση της ποιότητας ζωής. Αν και εντοπίζεται κυρίως σε άτομα άνω των 40 ετών, μπορεί να εμφανιστεί και σε νεότερους ασθενείς, ιδιαίτερα σε όσους ασκούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή φέρουν βαριά φορτία.

Ο ώμος είναι μία πολύπλοκη άρθρωση, και η σωστή λειτουργία του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το λεγόμενο στροφικό πέταλο, μία ομάδα τεσσάρων μυών και των αντίστοιχων τενόντων τους (υπερακάνθιος, υπακάνθιος, ελάσσων στρογγύλος και υποπλάτιος). Αυτοί οι μύες συνεργάζονται για να σταθεροποιήσουν την άρθρωση του ώμου και να επιτρέψουν τις κινήσεις του βραχιονίου οστού μέσα στην ωμογλήνη. Όταν επέλθει ρήξη σε κάποιον από τους τένοντες αυτούς, παρατηρείται διαταραχή στην αρμονία της κίνησης, προκαλώντας πόνο, αδυναμία και περιορισμό στην ανύψωση ή τη στροφή του βραχίονα.

Τι είναι η ρήξη στροφικού πετάλου ώμου;

Η ρήξη του στροφικού πετάλου αφορά τη μερική ή ολική ρήξη ενός ή περισσότερων από τους τένοντες των μυών που το αποτελούν. Η πιο συχνά εμπλεκόμενη δομή είναι ο τένοντας του υπερακανθίου μυός, ο οποίος συμμετέχει στην απαγωγή του ώμου. Οι ρήξεις αυτές μπορεί να έχουν εκφυλιστική αιτιολογία, δηλαδή να οφείλονται στη φθορά λόγω ηλικίας, ή να είναι αποτέλεσμα τραυματισμού, όπως πτώση ή ξαφνική βίαιη έλξη.

Οι ρήξεις διακρίνονται σε:

• Μερικές ρήξεις, όπου υπάρχει φθορά σε ένα μέρος του τένοντα.
• Πλήρεις ρήξεις, όπου ο τένοντας έχει αποκοπεί πλήρως από το σημείο πρόσφυσής του στο οστό.

Τι προκαλεί τη ρήξη στροφικού πετάλου ώμου;

Η ρήξη στροφικού πετάλου ώμου μπορεί να προκύψει είτε λόγω εκφυλιστικής αλλοίωσης είτε εξαιτίας οξέος τραυματισμού. Η εκφυλιστική μορφή σχετίζεται με τη φυσιολογική γήρανση των τενόντων και την ελάττωση της αιμάτωσης στην περιοχή. Οι ασθενείς που ασκούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις πάνω από το ύψος του ώμου, όπως αθλητές (π.χ. τενίστες, κολυμβητές, παίκτες του βόλεϊ) ή εργαζόμενοι με χειρωνακτική εργασία, έχουν αυξημένο κίνδυνο.

Η τραυματική ρήξη εμφανίζεται κυρίως σε νεότερα άτομα και σχετίζεται με πτώσεις, απότομες κινήσεις ή υπερβολική δύναμη που ασκείται στον τένοντα, ξεπερνώντας την αντοχή του.

Τα συμπτώματα που συνοδεύουν τη ρήξη στροφικού πετάλου ώμου

Τα συμπτώματα που εμφανίζει η ρήξη εξαρτώνται από την έκταση και τη χρονιότητά της. Σε πολλές περιπτώσεις η κατάσταση εξελίσσεται αργά, και ο ασθενής αρχικά νιώθει απλώς μία ενόχληση ή ήπιο πόνο στον ώμο. Με την πάροδο του χρόνου, τα συμπτώματα γίνονται εντονότερα και συνήθως περιλαμβάνουν:

• Πόνο στον ώμο, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας ή όταν ο ασθενής ξαπλώνει στην πάσχουσα πλευρά.
• Αδυναμία κατά την ανύψωση ή περιστροφή του χεριού.
• Περιορισμό στην κινητικότητα του ώμου, ακόμα και σε απλές καθημερινές κινήσεις όπως το ντύσιμο ή το χτένισμα.
• Αίσθηση “πιασίματος” ή “κλικ” στις κινήσεις.
• Σε περιπτώσεις πλήρους ρήξης, η αδυναμία είναι εμφανής και ο ασθενής συχνά αδυνατεί να σηκώσει τον βραχίονα χωρίς υποστήριξη.

Διάγνωση της ρήξης στροφικού πετάλου ώμου

Η κλινική αξιολόγηση από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας αποτελεί το πρώτο βήμα για τη διάγνωση. Η λήψη λεπτομερούς ιστορικού, η επισκόπηση, η ψηλάφηση της περιοχής και η διενέργεια ειδικών ορθοπεδικών τεστ μπορούν να ενισχύσουν την υποψία για ρήξη.

Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και την αξιολόγηση της έκτασης της βλάβης, χρησιμοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις, όπως:

• Μαγνητική τομογραφία, η οποία προσφέρει λεπτομερή εικόνα των τενόντων και της κατάστασής τους.
• Υπερηχογράφημα ώμου, το οποίο αποτελεί μια πιο άμεση και οικονομική επιλογή, χρήσιμη ιδιαίτερα στην παρακολούθηση της αποκατάστασης.
• Ακτινογραφία, η οποία δεν απεικονίζει τους τένοντες, αλλά μπορεί να δείξει άλλα στοιχεία, όπως ασβεστώσεις ή οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις.

Τρόποι αντιμετώπισης της ρήξης στροφικού πετάλου του ώμου

Η θεραπεία της ρήξης εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς, την έκταση της βλάβης, τα λειτουργικά ελλείμματα και το επίπεδο δραστηριότητάς του. Οι ήπιες ρήξεις ή οι μερικές αλλοιώσεις αντιμετωπίζονται συντηρητικά, ενώ οι πλήρεις ρήξεις σε ενεργά άτομα μπορεί να απαιτούν χειρουργική αποκατάσταση.

Η συντηρητική προσέγγιση περιλαμβάνει:

• Ανάπαυση και τροποποίηση δραστηριοτήτων.
• Φαρμακευτική αγωγή για ανακούφιση από τον πόνο και τη φλεγμονή.
• Φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση, η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας.

Η χειρουργική αποκατάσταση ενδείκνυται κυρίως σε νέους ή δραστήριους ασθενείς με πλήρη ρήξη και έντονα λειτουργικά ελλείμματα ενώ ακολουθεί πάντα φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα αποκατάστασης.

Ο ρόλος της Φυσικοθεραπείας στην αποκατάσταση

Η φυσικοθεραπεία παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στη συντηρητική αντιμετώπιση όσο και στη μετεγχειρητική αποκατάσταση της ρήξης στροφικού πετάλου ώμου. Ο στόχος της φυσικοθεραπείας είναι η μείωση του πόνου, η επανάκτηση του εύρους κίνησης, η ενδυνάμωση των μυών και η αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου.

Ο φυσικοθεραπευτής εφαρμόζει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει:

1. Φυσικά μέσα (παγοθεραπεία, θερμοθεραπεία, ηλεκτροθεραπεία, laser, υπέρηχο, στοχευμένες ραδιοσυχνότητες, biofeedback, μαγνητικό διεγέρτη, κρουστικό υπέρηχο)
2. Κινησιοθεραπεία (διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ασκήσεις με έμφαση στην ιδιοδεκτικότητα και στην κιναισθησία)
3. Ειδικές τεχνικές κινητοποίησης (Ackermann)
4. Περίδεση (Kinesio taping)
5. Βελονισμός (dry needling)
6. Εκπαίδευση του ασθενή και ενημέρωση για την παθολογία του καθώς και για τις δραστηριότητες που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα ή να τον επιβαρύνουν περισσότερο
7. Θεραπευτική άσκηση (λειτουργική επανεκπαίδευση, ασκήσεις νευρομυϊκού συντονισμού).
8. Συμβουλές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη ενδεχόμενης επιδείνωσης.

Η διάρκεια της αποκατάστασης ποικίλλει ανάλογα με τη βαρύτητα της ρήξης, την ηλικία του ασθενούς και τη συμμόρφωσή του στο πρόγραμμα. Σε περιπτώσεις μερικής ρήξης, η πλήρης επάνοδος μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε 6 έως 12 εβδομάδες, ενώ σε περιπτώσεις μετεγχειρητικής αποκατάστασης μπορεί να χρειαστούν έως και 6 μήνες.

Η ρήξη στροφικού πετάλου ώμου αποτελεί μία σοβαρή αλλά αντιμετωπίσιμη πάθηση που απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και εξατομικευμένη θεραπεία. Η φυσικοθεραπεία μπορεί να αποκαταστήσει πλήρως τη λειτουργία του ώμου, να προλάβει μελλοντικές υποτροπές και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, είτε εφαρμόζεται ως βασική θεραπεία είτε ως υποστήριξη μετά από χειρουργική επέμβαση. Η ενεργός συμμετοχή του ασθενούς, η συνέπεια στις ασκήσεις και η καθοδήγηση από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή είναι οι βασικοί παράγοντες επιτυχίας.